16 KASIM 2022 DÜNYA KOAH GÜNÜ BASIN BİLDİRİSİ
KOAH, kalıcı solunumsal yakınmalarla
birlikte nefes alıp vermede zorluk ile karakterize, yaygın, önlenebilir ve
tedavi edilebilir bir akciğer hastalığıdır. Hastalık, dünyada yetişkin nüfusun 10'da 1'ini etkiler ve dünya çapında en yaygın üç ölüm
nedeninden biridir. Tüm dünyada KOAH nedenli ölüm sayısı 2019'da 3,22
milyonu bulmuş ve ölüm sayısı 2007 ile 2017 arasında %17,5 artmıştır.
Günümüzde tütün kullanımı yanında, iç ve
dış ortamda fosil yakıt (odun, kömür, petrol, gaz) ile biyokütle (bitki
sapları, tezek vb) dumanına ve hava kirliliğine maruz kalma da önemli risk
faktörlerini oluşturmaktadır. Yetersiz beslenme, enfeksiyonlar ve/veya iç ve dış
ortam kirleticilerine pasif maruz kalmaya bağlı olarak doğumdan önce ve sonra
akciğer gelişiminin geri kalması da KOAH'a yol açabilir. Artan şehirleşme,
kötüleşen hava kalitesi ve artan tütün kullanım oranları da çoğu düşük ve orta
gelirli ülkelerde bu faktörlere maruz kalma riskini artırmaktadır. Bu risk
faktörlerine maruziyetin azaltılması, KOAH'ın gelecekteki yükünü azaltmak için
esastır.
KOAH erken yaşta başlayabilir ve genç
bireyleri etkileyebilir. KOAH öncesi koşulların farkına varılması, önlenmesi,
hasta olanların erken teşhisi ve uygun tedavi yaklaşımları önemlidir. KOAH’da en sık görülen yakınmalar; öksürük,
balgam, nefes darlığı ve bazı olgularda yorgunluk hissidir. Hastanın
yakınmaları hastalığın ilerlemesi ile daha da artarak kişinin yaşam kalitesini
olumsuz etkiler. KOAH'ın tanısı, sağlık
kurumlarında basit ağrısız bir test olan “nefes ölçüm testi” ile kolayca
konulabilir. Teşhisin
doğrulanması, solunum fonksiyon testleri kullanılarak hava akımında azalmaya
yol açan tıkanıklığın belirlenmesine
bağlıdır.
KOAH tanısı konulan kişilerin tütün ve tütün ürünlerinin
kullanımını bırakmaları, zararlı toz ve gaz içeren ortamlardan, hava
kirliliğinden uzak durmaları, sağlıklı beslenmeleri ve günlük egzersiz
yapmaları gereklidir. Yoksulluk ve sağlıkta eşitsizliklerle ile mücadele
kitlesel önlemler için önemlidir.
KOAH tedavisinde nefes açıcı özellikte “inhaler” olarak
adlandırılan solunum yolu ile uygulanan ilaçlar ile hava yollarındaki daralmanın
azaltıp hastanın olabildiğince rahatlatılması amaçlanmaktadır. Solunum
yetmezliği olan KOAH’lı hastalarda evde oksijen tedavisi ve/veya evde solunum
cihazı tedavisi gibi tedavilere ihtiyaç olabilmektedir. Son yıllarda KOAH
hastalarının çok küçük bir alt grubunda, ehil ellerde yapılması gereken yapılan
bronkoskopik tedaviler hastalığı değil etkilerini geçici bir süre giderebilen
tedavilerdir ve hastalığı ortadan kaldırmazlar.
Hastalığın seyrini kötüleştiren, hatta ölümlere neden olan
alevlenmelerden ve zatürreden korunmak için grip ve zatürre aşılarının yaptırılması
ve nefes yoluyla alınan ilaç tedavilerinin düzgün
uygulanması gerekir. Bu tedavilerin yanı sıra sağlıklı beslenme, fiziksel aktivitenin ve gerekirse akciğer
rehabilitasyonu uygulanması hastaların günlük yaşamlarının daha kaliteli hale
gelmesini sağlar.
Bu yıl 16 Kasım 2022’de gerçekleştirilecek olan
Dünya KOAH Günü teması“Sağlıklı Nefes, Sağlıklı Yaşam” olarak
belirlenmiş olup yaşam
boyu akciğer sağlığının öneminin
vurgulanması amaçlanmıştır.
Akciğerleri sağlıklı tutmak ve
sağlıklı nefes alabilmek için;
Tütün ve tütün ürünlerini kullanmayın.
Düzenli ve dengeli beslenin.
Düzenli egzersiz yapın.
Soluduğunuz ortam havasını temiz
tutun.
Maskenizi takın.
Yaş grubunuza uygun aşınızı olun.
T.C. Sağlık Bakanlığı ve
Türk Toraks Derneği olarak, GARD Türkiye (Kronik Havayolu Hastalıkları Önleme
ve Kontrol Programı) çerçevesinde, tüm hekimleri, kamu yetkililerini, Ulusal
örgütleri ve Ulusal ve yerel medyayı birlikte çalışmaya davet ediyoruz.
Katkılarınız ve desteğiniz için
teşekkür ederiz.
T.C Sağlık Bakanlığı
Türk Toraks Derneği
Türkiye GARD